सोयाबीन होनार 6000, पण कधी पहा….ज्ञानेश्वर खरात पाटील
ज्ञानेश्वर खरात पाटील यांनी सध्याच्या सोयाबीन भावाच्या स्थितीबद्दल सविस्तर माहिती दिली आहे, ज्यात सोयाबीनचे दर कधी वाढू शकतात आणि त्याची कारणे काय आहेत, यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. सध्या आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठ एकाच पातळीवर स्थिर असल्याने निर्यातीतून अपेक्षित भाव मिळत नाहीये. शासनाने सोयाबीनचा हमीभाव (MSP) ५,३२८ रुपये प्रति क्विंटल निश्चित केला असला तरी, बाजारपेठेत ४,१०० ते ४,२०० रुपये प्रति क्विंटल असा दर मिळत आहे. ही मोठी तफावत (जवळपास ९०० ते १००० रुपये) आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील निर्यातीमुळे निर्माण झाली आहे.
बाजार विश्लेषकांच्या मते, डिसेंबर महिन्याच्या अखेरीस किंवा जानेवारीपर्यंत सोयाबीनचा भाव ५,००० रुपयांपर्यंत पोहोचू शकतो. तसेच, मार्च महिन्यात हा दर ५,८०० ते ६,००० रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत जाण्याची शक्यता आहे. या दरवाढीमागे महत्त्वाचे कारण म्हणजे देशांतर्गत उत्पादनात झालेली मोठी घट. मागील वर्षी (२०२४-२५) देशाचे सोयाबीन उत्पादन १२० ते १२५ लाख टन होते, तर यावर्षी (२०२५-२६) ते घटून ९० ते ९५ लाख टनांवर स्थिर होण्याची शक्यता आहे. याचा अर्थ उत्पादनात २५ ते ३० टक्क्यांची घट झाली आहे, जी दरात वाढ होण्याची मजबूत शक्यता दर्शवते.
ज्ञानेश्वर खरात पाटील यांनी शासनाच्या धोरणांवरही टीका केली आहे. निर्यात मोठ्या प्रमाणावर होत नसतानाही, देशांतर्गत हमीभाव खरेदी केंद्रांना सरकारने गती दिलेली नाही. जर नाफेडच्या माध्यमातून मोठ्या प्रमाणात खरेदी झाली, तर बाजारातील सोयाबीनचा साठा कमी होईल आणि मागणी वाढून आपोआप दरात सुधारणा होईल.
त्यांनी शेतकरी बांधवांना सल्ला दिला आहे की, हमीभावाच्या केंद्रांना प्राधान्य देऊन काही प्रमाणात सोयाबीन विकावे आणि उर्वरित सोयाबीनची विक्री गरजेनुसार टप्प्याटप्प्याने करावी. जानेवारीच्या अखेरीस ५,३०० रुपयांपर्यंत तर मार्च-एप्रिलमध्ये ५,८०० ते ६,००० रुपयांपर्यंत दर जाण्याची शक्यता असल्याने, सध्या शेतकऱ्यांनी घाई न करता काही काळ थांबायला हरकत नाही.
